Cần bảo đảm tính khả thi, minh bạch và đồng bộ trong Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi)

Sáng ngày 26/9, tại Hà Nội, Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI) đã tham dự và đóng góp ý kiến tại Hội thảo “Góp ý hoàn thiện Dự thảo Luật Xây dựng (sửa đổi)” do Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội phối hợp với Bộ Xây dựng và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức.

Hội thảo Dự thảo Luật lần này có quy mô điều chỉnh lớn, với 141/168 điều của Luật Xây dựng hiện hành (Luật số 62/2020/QH14) được sửa đổi, bổ sung, tái cấu trúc thành 8 chương, 96 điều. Các nội dung trọng tâm tập trung vào cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, phân cấp mạnh mẽ cho địa phương, thúc đẩy ứng dụng công nghệ – vật liệu mới, đồng thời đảm bảo sự đồng bộ với các luật liên quan.

Toàn cảnh hội thảo.

Phát biểu mở đầu hội thảo, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải nêu rõ, Luật Xây dựng năm 2014 đã đóng góp tích cực trong quản lý hoạt động xây dựng suốt hơn một thập kỷ qua. Tuy nhiên, trước bối cảnh mới và yêu cầu phát triển mới, Luật đã bộc lộ nhiều hạn chế, vướng mắc. Do vậy, việc sửa đổi toàn diện Luật Xây dựng lúc này là đòi hỏi cấp bách để tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, tạo động lực mới cho ngành xây dựng và nền kinh tế nói chung. Mục tiêu sửa đổi toàn diện Luật Xây dựng không chỉ nhằm khắc phục những bất cập hiện tại mà quan trọng hơn là tạo ra khung khổ pháp lý mới, hiện đại, thông thoáng, minh bạch nhằm giải phóng mọi nguồn lực cho đầu tư phát triển, đáp ứng yêu cầu đổi mới quản lý và hội nhập quốc tế.

Tại đây, PGS.TS Trần Chủng – Chủ tịch VARSI đánh giá cao sự công phu của Ban soạn thảo, song lưu ý việc dự thảo giao Chính phủ quy định chi tiết cho gần 50% số điều luật sẽ là thách thức lớn. Nếu không kịp ban hành đồng bộ văn bản dưới luật, nguy cơ ách tắc thủ tục có thể tiếp tục gây khó khăn cho nhà đầu tư, như thực tế thời gian qua có dự án hạ tầng thi công chỉ mất 3 năm nhưng thủ tục kéo dài tới 6 năm.

PGS.TS Trần Chủng đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc phạm vi điều chỉnh của Luật, thay vì dùng khái niệm “Hoạt động đầu tư” thì nên sử dụng “Hoạt động xây dựng” để phản ánh đầy đủ hơn nội hàm của phạm vi điều chỉnh trong Luật này. Về cấu trúc, ông cho rằng cần tách riêng nội dung “Chi phí đầu tư xây dựng” và “Hợp đồng xây dựng” thành hai chương độc lập, bởi tuy có liên hệ nhất định nhưng bản chất hai vấn đề này rất khác nhau.

PGS.TS Trần Chủng – Chủ tịch VARSI phát biểu tại hội thảo.

Đối với quản lý chất lượng, Chủ tịch VARSI nhấn mạnh nguyên lý “làm tốt ngay từ đầu”, chú trọng phòng ngừa thay cho việc bắt lỗi, đồng thời lưu ý không hình sự hóa những sai sót kỹ thuật thông thường mà chỉ xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật như: gian lận, bớt xén, rút ruột công trình. Liên quan đến cơ chế cấp phép, ông gợi mở cần nghiên cứu thêm việc cấp “Giấy phép sử dụng công trình” song song với “Giấy phép xây dựng”, coi đây là công cụ bảo đảm quyền con người được sử dụng công trình an toàn.

Ở nội dung giải quyết tranh chấp PPP, ông phản biện việc quy định ưu tiên trọng tài trong nước, vì điều này có thể hạn chế quyền tự do lựa chọn cơ quan tài phán của các bên theo luật định. Cuối cùng, ông cũng nêu thực tế những khó khăn do cơ chế công bố giá xây dựng còn độ trễ và chênh lệch so với thị trường, từ đó đề nghị cần có cách tiếp cận minh bạch, sát thực tế tôn trọng quy luật của nền kinh tế thị trường để bảo đảm quyền lợi của nhà thầu, nhà đầu tư.

Ông cũng đề nghị làm rõ sự khác biệt thuật ngữ “nghĩa vụ” và “trách nhiệm” ở một số điều trong dự thảo, đồng thời rà soát kỹ thuật lập pháp để tránh sai sót trong cách diễn đạt, trích dẫn.

Từ những trao đổi thẳng thắn tại hội thảo, các kiến nghị từ VARSI, cùng sự đồng thuận của cộng đồng doanh nghiệp và giới chuyên gia sẽ là cơ sở quan trọng để Ban soạn thảo tiếp tục hoàn thiện dự luật, hướng tới một hành lang pháp lý minh bạch, khả thi và tạo thuận lợi cho sự phát triển của ngành xây dựng, dự kiến được Quốc hội xem xét thông qua trong kỳ họp tới.

TT